Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) richt zich in hoofdzaak op dienstverlening aan het burgerluchtverkeer. Op de schouders van de luchtverkeersleider rust een zware verantwoordelijkheid. Modernisering die moet worden doorgevoerd in de gebruikte apparatuur mag de continuïteit in de werkwijze van de luchtverkeersleider dan ook op geen enkele manier in de weg staan.
Aan Mulder-Hardenberg de taak oplossingen zo zorgvuldig mogelijk te creëren en uit te voeren.
The Challenge
LVNL heeft te maken met een systeem dat alweer enige tijd in gebruik is, goed functioneert, maar op onderdelen modernisering behoeft. Drie problemen doen zich voor:
- Voor een aantal onderdelen geldt dat er nieuwe oplossingen bedacht moeten worden.
- Sommige delen dienen vervangen te worden, omdat de leverbaarheid van reserveonderdelen niet meer gegarandeerd is
- Vervanging van segmenten heeft in een aantal gevallen als consequentie dat de overige apparatuur aangepast moet worden.
De veranderingen zijn in fasen gepresenteerd.
Als eerste blijkt, enkele jaren geleden, dat de gebruikte lichtpennen regelmatig uitvallen. Ook wordt duidelijk dat er behoefte is aan een betere trackerball.
Een recent probleem is het gebruik van de huidige Touch Input Devices (TID). De luchtverkeersleiders zijn gewend te werken met interactieve communicatie via touch screen en IR (infrarood) Touch. De werkwijze van de verkeersleider mag niet veranderen, maar de TID’s moeten worden vervangen. Ook hierbij doet zich het probleem voor van de beperkte leverbaarheid van reserveonderdelen, waarbij sommige elementen zelfs helemaal niet meer te verkrijgen zijn.
Het monochrome display moet worden vervangen door een TFT scherm met een grote kleurdiepte. Het scherm dient zo groot mogelijk zijn, maar moet wel passen in de bestaande uitsparing van het console. Het nieuwe scherm heeft echter andere afmetingen dan het oude. Directe vervanging zonder ingrijpende modificatie is niet mogelijk.
Een eis van de luchtverkeerleiders is dat de infra rood touch in het nieuwe TID verfijnder reageert. De transparante laag die over het scherm komt moet bovendien de reflectie-eigenschappen van het tot dan doe gebruikte lexaan hebben, maar dan krasvast. Het alternatief is glas. Echter, gematteerd voorkomt dat materiaal weliswaar reflectie maar levert onvoldoende contrast; ongematteerd is het beeld helder, maar met te veel (lees: gevaarlijke) reflectie van externe lichtbronnen. Een andere eis is een dimfunctie van het zogeheten ‘back light’.
Het systeem is gebaseerd op Sun Solaris. Het nieuwe TID wordt niet ondersteund door dit Operating System. Om het toch mogelijk te maken - de eis is immers dat het systeem blijft draaien op Sun Solaris – is het onvermijdelijk het communicatieprotocol tussen TID en OS aan te passen.
Een laatste uitdaging is het waarborgen van de continuïteit. Dat geldt voor de beschikbaarheid van onderdelen en ‘back up’ systemen, voor de werkwijze van de luchtverkeersleider maar ook voor het systeem zelf: dat mag gedurende de modificatie niet uit de lucht.
The Solution
De lichtpennen zijn door M-H, in samenwerking met de fabrikant, sterk verbeterd, waardoor de kwaliteit verzekerd is en ze meer mogelijkheden bieden. M-H heeft inmiddels zelf de mallen voor de onderdelen en de benodigde expertise in huis, waarmee de levering te allen tijde gewaarborgd blijft. De luchtverkeersleiders zijn voorzien van een - voor hun specifieke werkwijze - perfecte trackerball.
Het zogenaamde ‘form fit’ probleem van het touch screen is opgelost door een frame van minimale dikte te ontwerpen, waardoor het scherm toch past in het bestaande console. Het video signaal wordt geoptimaliseerd voor het nieuwe TFT beeldscherm.
Als infra rood ‘touch’ is gekozen voor de zeer hoge resolutie van Caroll Touch. Als vervanging voor lexaan is na lang experimenteren een oplossing gevonden in de vorm van glas dat slechts aan één kant is gematteerd, een kostbaar en tijdrovend procedé. Het matte oppervlak voorkomt reflectie. De gladde onderlaag zorgt juist voor optimale ‘back light’ perceptie. Bovendien weerkaatst een toegevoegde spiegel bij de lampen de externe lichtinvoer. Dit verhoogt de hoeveelheid licht zonder hinderlijke reflectie. De lampen zelf worden voorzien van een dimmer.
Om het touch screen aan de praat te krijgen, is het noodzakelijk het communicatieprotocol tussen het nieuwe TID en het bestaande Sun Solaris systeem aan te passen. M-H is erin geslaagd deze software dusdanig te herschrijven dat het TID in ieder opzicht door Sun Solaris OS wordt ondersteund.
The Implementation
De fabricage van het glas heeft veel tijd gekost, doordat er het nodige geëxperimenteerd moest worden met de verschillende opties. De eisen waren dan ook heel hoog; het resultaat bleek uiteindelijk zeer bevredigend.
Om de continuïteit van het systeem te waarborgen, is alle hardware extern gefabriceerd en exact op maat gemaakt. De fysieke implementatie zelf, in het systeem van de luchtverkeerleiding, kon daardoor binnen zeer korte tijd worden uitgevoerd.
The result
Mulder - Hardenberg heeft in de loop van de tijd de nodige modificaties doorgevoerd in het gereedschap van de luchtverkeersleider zonder het operationele proces in gevaar te brengen. Voor toekomstige modernisering van systemen zal de LVNL, voor alle belangrijke torens in Nederland, wederom een beroep doen op Mulder-Hardenberg.
